Yılın en uzun gecesi olan 22 Aralık’ta, güneşin zaferi ile sonuçlanıp, gündüzlerin uzamaya başladığının binlerce yıl önce kutlandığı “Nar-Tugan” bayramı, 2010 yılında ilk kez kutlandığı Gündoğan’dan sonra bu yıl da ilk kez Kumbahçe’de kutlandı.
2010 yılında ilk kez Gündoğan’da kutlanmaya başlanan Nar-Tugan bayramı, bu yıl Kumbahçe’de sadece Kumbahçeliler değil, Bodrumlular’ın yoğun katılım ile, şarkılar, gösteriler, danslar eşliğinde kutlandı.
Karya Kültür Mirası Etkinlikleri adı altında, Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’nde görev almış ve uzun yıllardır Bodrum’da yaşayan, Bodrum Kent Konseyi Kültür Sanat Meclisi Yürütme Kurulu üyesi Arkeolog Ayşe Temiz tarafından düzenlenen Nar-Tugan Bayramı, gerçek anlamda bayram havasında geçti.
Saat 15.00’te Kumbahçe Meydanı’na gelen mahalleliler, Bodrumlular, sohbetlerin yanısıra Deniz Yıldızı İşletmesi’nin sponsor olduğu bereket sembolü olan aşüre ve Ömer Aras’ın Bodrum Mandalini’nden tattılar. Yakılan ateşin yanı sıra, dilek ağacına kurdelalar bağlandı. Adaçayı Bender Ekibi’nin müziği eşliğinde Sönmez Taner tarafından “Nar-Tugan” anlatıldı. Ardından Aysun Yontar Drama Grubu Gençlerinin dans gösterisi, Neşeli Adımlar Grubu’nun sirtaki dansı ve yöresel müzikler eşliğinde katılımcıların dansları ile devam eden etkinlik, Berk Restoran’ın özel menüsü ile gece geç saatlere devam etti. Etkinlik Mehmet Uyargil tarafından da belgeselleştirildi.
AYŞE TEMİZ “BU BAYRAMI BARIŞ ADINA KUTLADIK”
Kumbahçe Nartugan Etkinliği düzenleyicisi Ayşe Temiz Nar-Tugan’ı şöyle ifade ediyor ” Türklerin islamiyeti kabul etmesinden önce Gök yüzünü tanrı olarak kabul ettiklerinde kutladıkları en önemli bayramdır NAR-TUGAN. Bu bayram, 22 Aralıkta, gecenin artık uzamasının son bulduğu gün kutlanır. Nar ” güneş”, tugan ise “doğan” demektir. Yani Günesin Doğuşu bayramı anlamına geliyor.
Türklerde güneş çok önemli. Çünkü güneş yaşamın temeli, bereketin oluşması, hayatın kendisidir..İnançlarına göre, gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık’ta gece gündüzle savaşıyor. Uzun bir savaştan sonra gün geceyi yenerek zafer kazanıyor.Günün yeniden uzamaya başlaması yeni bir doğumun yani YENİ BİR YILIN başladığını gösterir..”
“BUBAYRAM BEREKETİ, BARIŞI, UMUDU TEMSİL EDER”
Ayşe Temiz sözlerine şöyle devam ediyor ” Aslında yeni yıla giriş kağıt üzerinde değil, gerçek olan doğa olayı ile kutlanıyor. Bu bayram yaşamı, canlıyı ,yeniden doğuşu, bereketi, barışı, umudu,paylaşmayı,saygı ve sevgiyi temsil eder..Bizler köklerimizde var olan ve bütün insanlığı ilgilendiren bu güzel bayramı yeniden yaşanır ve kutlanır hale getirmek istiyoruz. Bugün de bunu yaşadık. Barış adına, mahallelimizin, Bodrumlular’ın, gençlerin katılımı ile bayram havasında, umutla ve coşkuyla gelecek güzel günleri karşıladık.”
NAR-TUGAN KUTLAMALARI NASIL OLUŞTU
Etkinliğin başlangıcında, Sönmez Taner tarafından okunan “Nar-Tugan Şenliği” metni ise şöyle:
Günler kısaldıkça kısalıyor
Geceler uzadıkça uzuyordu
Karanlık tez bastırıyor,
Işık, giderek azalıyordu.
Bodrum’un Gündoğan beldesinde,
Böylesi erken bir akşam vaktinde
Sohbetleniyorduk dostlarla birlikte
Gün ışığına hasret
Kısalan günlerden, uzayan gecelerden sözediyor,
karanlıktan yakınıyorduk…
Aramızdan Bilge ve Arif bir Kişi
Dedi ki…
“Bir gelenek var uzak atalarımız Altaylarda
Kuzey Yarım Küre’nin
En uzun süren karanlığında
Yirmibir Aralığı Yirmi-iki Aralığa bağlayan
Kış Gündönümügecesinde
NAR-TUGAN diye bilinir,
Bir kutlama yapılır, bir Şenlik düzenlenirmiş,
O kadim zamanlarda.”
Kocaman bir ateş yakılır ortada
Alevlerin aydınlığında
Ezgiler ve danslar eşliğinde
Gün’ün Tün’e,
Işığın Karanlığa galip geldiği
O Gecede
Güneş ve Işık adeta kutsanırmış
Ve yine, O gece,
Bir Akçam Ağacının altında toplanılır
Gök Tanrı Tengri’nin İyilik Meleği
ÜLGEN Babaya
Dilekler sunulurmuş.
Kısacası,
NAR-TUGAN
Güneşe ve Işığa yeniden kavuşmanın onuruna
GÜN’nün TÜN’ü yengisine sunulan bir armağanmış.
NAR
Ateş, yani Güneş, yani GÜN,
NAR-TUGAN, DOĞAN GÜN, demekmiş,
Sözün özü:
NAR-TUGAN,
“DOĞAN GÜN”, ya da GÜN-DOĞAN’mış”
İşte birkaç yıl önce
Gündoğan’da,
Dostlarla sohbetlenirken yine
Erkence bir akşam vaktinde
Dostumuz Bilge Kişi
NAR-TUGANŞenliklerini
Böyle anlattı bize.
Bilge Kişi sözü şöyle bağladı:
“Bizler ki Gündoğan’da yaşıyoruz,
Uzak Atalarımızdan kalan bu geleneği sürdürelim
NAR-TUGAN ateşini Gündoğan’da yakalım
Günün Geceyi yengisini
Gündoğan’da kutlayalım
Bize yaraşan budur”,
Dedi.
VE
NAR-TUGAN
İlk kez, İkibinon yılında,
Gündoğan kumsalında
Büyük ateş etrafında
Coşkuyla kutlandı.
O gün bugündür,
Günün geceye galip geldiği
Işığın karanlığı yendiği
Aralık ayının yirmibirini yirmi-ikisine
Bağlayan bu gecenin akşamında,
Gündoğan kumsalında
Büyük Ateş etrafında
NAR-TUGAN Şenlikleri düzenlenir
Müzik, dans, halay, zeybek,
Yeme, içme, sohbet
Katılmak serbest.
******
Bu Anlatı
Henüz bitmedi!
Gündoğan’da, 2014 yılının
Nar-Tugan Şenliğine katılan
Bir başka dost, bir başka bilge kişi
Karya’lı Ayşe Kadın
Dedi ki
“Ne anlamlı bir kutlama, ne güzel bir Şenliktir
Bu, Nar-Tugan!
Ben, dedi, ahdım olsun
Bu Şenliği tüm Bodrum’a yayarım”.
Karyalı Ayşe Kadın
Pes etmedi. Sözünü tuttu.
Çalıştı çabaladı
Nar-Tugan Şenliğini
İkibinonbeş yılının
Yirmibir, yirmi-iki Aralık gecesinin
Akşamında, işte buraya
Bodrum’un Kumbahçe Mahallesine
Taşıdı.
Ateşin çevresinde
Ezgiler, danslar eşliğinde
NAR-TUGAN Şenliğindeyiz
Günün Geceye,
Aydınlığın karanlığa yengisini kutluyoruz.
Güneşi ve Aydınlık Günleri
Yeniden yakalıyoruz
Kutlu Olsun!