Bodrum Aktif Bodrum Aktif
Bodrum Kalesi Projesinin mahkeme tarafından iptal edilmesinin ardından, davayı açan TMMOB Bodrum İKK basın toplantısında, Mimarlık Tarihi Prof. Dr. Günkut Akın “Bodrum kolay lokma değil” diyerek, konuya ilişkin açıklamalarda bulundu.
Bodrum Mimarlar Odası’nda gerçekleştirilen basın açıklamasına TMMOB Bodrum İKK Yönetim Kurulu Başkanı Şahabettin Doğan, yönetim kurulu üyeleri, Bodrum Mimarlar Odası Başkanı Gamze Türk ve Mimarlık Tarihi Prof. Dr. Günkut Akın katıldı.
Basın açıklaması öncesi kısa bir konuşma yapan Şahabettin Doğan “öncelikle, sizlerin ve tüm Bodrum kamuoyu huzurunda kale davasının kazanılma sürecinde, özellikle bilirkişi ve mahkeme heyetinin kalede inceleme yaptığı dönemde, bilimi aklıyla harmanlayıp bilge kişiliğini göstermiş olan Sayın Hüseyin Günkut Hocamız’a teşekkürlerimizi sunmak istiyorum.” dedi.
Basın metninde, Bodrum Kalesi’nin geriye dönüşü olmayan büyük bir tahribattan kurtarıldığına vurgu yapılarak, yeni müzenin yapılması için arsa tahsisi gerektiği ve bu konuda Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ve Muğla ve Bodrum’daki yerel yönetimlere görev düştüğü ifade ediliyor. 2003 tarihli İmar Planı’nda Kumbahçe’de Sualtı Arkeoloji Müzesi için ayrılan alanda halen bir ortaokula tahsis edilmiş bulunuyor. Basın açıklamasında bu alanın tekrar Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edilmesi ve yeni Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi için bu arsada bir yarışma açılması Bakanlıktan ve Belediyelerimizden talep ediliyor.”
Prof. Dr. Günkut Akın
Ekte sunduğumuz, basın açıklamasının ardından ise, görüşleri sorulan Mimarlık Tarihi Prof. Dr. Günkut Akın “Bodrum kolay lokma değil. Aslında, bakanlık da asıl meselinin yeni binaların yapılmaması olduğunu anlamıştı. Mahkemeden de böyle bir kararın çıkması elbette çok sevindirici. Bakanlık da, yeni bir proje ile şimdi Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’na baş vuracak. Su altı arkeoloji müzesi taşınınca, kale çok rahatlayacak” dedi.
BODRUM KALESİ PROJESİ’NE MAHKEME TARAFINDAN VERİLEN İPTAL KARARI KONUSUNDA
TMMOB BODRUM İKK BASIN AÇIKLAMASI
“Muğla, Bodrum Kalesi Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Teşhir-Tanzim ve Mühendislik Projeleri
Yapımı” başlıklı proje, İzmir Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından 2014 yılı başında ANB Mimarlık
Şirketi’ne ihale edilmiştir. Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu bu projeyi revize edilen
haliyle 22 12.2016 tarihinde nihai olarak onaylamıştır. 22 Haziran 2017’de Bakanlıkça yükleniciye yer
teslimi yapılmış ve 1 Ekim 2017 tarihinde Kale ziyarete kapatılarak çalışmalar başlatılmıştır. Bu önemli
kararın Mimarlar Odası Bodrum Temsilciliği’ne ulaşması üzerine Temsilciliğimiz 16.08.2017 tarihinde
bir basın açıklamasıyla eleştirilerini kamuoyuna duyurmuş ve TMMOB tarafından Koruma Kurulu’nca
alınan kararın iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle 06.10.2017 tarihinde Kültür ve Turizm
Bakanlığı aleyhine Muğla 2.İdare Mahkemesi’nde dava açarak hukuki süreci başlatmıştır.
TMMOB’nin itirazı, özellikle Kale içinde yıkılması planlanan yapıların bir bölümü ve ek veya yeni
olarak inşa edilmek istenen yapılarla ilgilidir. Örneğin uygulanmak istenen projede Serçe Limanı
Batığı’nın sergilendiği 400 m2lik binanın 880 m2lik bir müzeye dönüştürülmesi, Uluburun Batığı’nın
tam ölçekli replikasının yok edilerek, onun içinde sergilendiği 286 m2lik binanın tamamen yıkılması ve
yerine 500 m2lik bir depo ve laboratuvar binasının yapılması öngörülmüştü.
Planlanmış olan bu fazlairi yapılar, hem kendi başına bir tarihsel değer olan kalenin özgün dış mekân dokusunu hem de, Milattan önceki dönemlerden başlayan arkeolojik verilerini geri dönülmez bir şekilde tahrip edecekti.
Bodrum Kalesi, Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu’nun 7.03.1986 tarih ve 2031 sayılı
kararıyla “anıtsal yapı” (kültür varlığı) olarak tescil edilmiş, yine aynı kurulun 3.07.1987 tarih ve 3492
sayılı kararıyla üzerinde bulunduğu alan, “1.derece arkeolojik sit alanı” ilan edilmiştir. Kalenin özel
konumu nedeniyle burada Milattan önceki yıllardan başlayarak, Halikarnassos’un en önemli
yapılarının (saray, tapınak vb.) yer aldığı bilinmektedir. Aslında bu nedenle, 2863 sayılı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca ve Yüksek Kurul’un 658 sayılı ilke
kararı çerçevesinde 1.derece arkeolojik sit alanında temelleri olan yeni yapı yapılması mümkün
değildir.
27 Mart 2018 tarihinde, arkeoloji, mimarlık tarihi ve sanat tarihi uzmanlık alanlarını kapsayan üç
kişilik bir Bilirkişi Kurulu kalede yaptığı keşfe ve yasal mevzuata dayanarak “kale içinde yeni bir müze
yapılmasından vazgeçilmesi ve öneri projede gerekli revizyonlar yapılarak, yeni müze yapılması
yönündeki çabaların Kale dışındaki bir alanda yoğunlaştırılması” yönünde görüş bildirmiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Bilirkişi raporuna yaptığı itiraz ve TMMOB’nin rapora ve Bakanlık
itirazına ilişkin beyanı sonrasında, 4 Ekim 2018 tarihinde Muğla 2.İdare Mahkemesi Heyeti oybirliği ile
“Bodrum Kalesi Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Teşhir-Tanzim ve Mühendislik Projeleri Yapımı”
adlı proje hakkında Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun verdiği kararlarda “hukuka uyarlık
bulunmadığı” sonucuna varmış, “dava konusu işlemin iptaline” karar vermiş ve “yürütmeyi
durdurmuştur”.
Bu önemli ve bundan sonraki Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarına yapılan itirazlara emsal
oluşturması gereken karar, Bodrum Kalesi’ni geriye dönüşü olmayan büyük bir tahribattan
kurtarmıştır. Ancak şimdi yeni müzenin yapılması için gereken arsanın tahsisi konusunda görev, Kültür
ve Turizm Bakanlığı’na ve tabii Muğla ve Bodrum’daki yerel yönetimlere düşmektedir. 2003 tarihli
Bodrum Koruma Amaçlı Revizyon ve İlave İmar Planı’nda Kumbahçe’de Sualtı Arkeoloji Müzesi için bir
alan ayrılmış idi. Halen bir ortaokula tahsis edilmiş bu alanın tekrar Kültür ve Turizm Bakanlığı’na
tahsis edilmesi ve yeni Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi için bu arsada bir yarışma açılmasını
Bakanlığımızdan ve Belediyelerimizden talep etmekteyiz.
