BODRUM KALESİ’NİN KAPATILMASINA TEPKİLER SÜRÜYOR

Bodrum Kalesi’nin kapısına İnglizce ve Türkçe olarak restorasyon nedeniyle kapalı olduğu yazısı asılırken, Bodrumlular’dan iki yıllığına Kale’nin kapatılmasına tepkiler sürüyor. Birçok kuruluş, “Bodrum Kale Platformu” adı altında ortak çalışma kararı aldı.

Bodrum Kalesi’nin;  tadilat, tamirat, yıkım ve yeni sergi alanı yapımı için, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından iki yıl süreli ziyarete kapatılmasına çeşitli nedenlerle karşı çıkan ve çözüm önerileri getiren bir çok kuruluş  “Bodrum Kale Platformu” çatısı altında buluştu.

Bodrum Kent Konseyi’nin geçtiğimiz günlerde, “Muğla Bodrum Kalesi Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Teşhir Tanzim ve Mühendislik Projeleri Yapımı İşi” başlığı altında hazırlanan projeyi açıklamak üzere, bakanlık yetkilileri, proje sahipleri ve uygulayıcı firmayı Bodrumlular’la bir araya getirmişti. Ardından, bir dizi toplantı yapan çeşitli kuruluşların temsilcileri ve üyeleri, Bodrum Deniz Ticaret Odası’nda toplanarak “Bodrum Kale Platformu” adı altında ortak çalışma kararı aldı.

BODRUM KALE PLATFORMU

Kendilerine Bodrum Kale Platformu adını veren Bodrum Mimarlar Odası, Bodrum Kent Konseyi, Bodrum Deniz Ticaret Odası, Serbest Arkeolog ve Rehberler, Bodrum Kadın Dayanışma Derneği,  Bodrum Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mezunları (BODTÜM), Bodrum Çevre Platformu, Muğla Çevre Platformu (Muçep), ÖDP ve Bodrum  CHP İlçe Örgütü  temsilcileri, önümüzdeki günlerde tüm meslek odalarını, örgütleri, dernekler ve siyasi partileri ziyaret ederek Bodrum Kalesi’nin kapanmadan resterasyon çalışmalarının yapılması için destek isteyeceklerini ifade ettiler.

Mimar Laçin Karaöz, Bodrum Kale Platform’unun bu projeye niçin karşı çıktığını ve ne önerdiklerini özetle şöyle ifade etti:

“Yapılmak istenen müdahele, kalenin tüm karakterini değiştirecek ve ortadan kaldıracak büyüklükte. Geçtiğimiz haftalarda Ulusal Mimari Koruma Projeleri ve Uygulamarı Sempozyumu’nda bu proje sunuldu ve “St. Jean şövalyelerinden bu yana kaleye yapılan en büyük müdahele” olarak eleştirildi. Projenin 3 kısmı var: Kalenin restorasyonu, kale içindeki sualtı arkeoloji müzesi binalarının yıkımı ve yeni müze yapılarının inşa edilmesi. Projenin restorasyon kısmına karşı değiliz ama diğer 2 kısıma kesinlikle karşıyız.

Restorasyon sadece yapı duvarlarının korunmasından, fiziki koşulların iyileştirilmesinden ibaret değildir. Bir yapının karakterini oluşturan tüm bileşenlerini korumak zorundasınız. Kalenin değişik kotlara yayılmış küçük yapılardan oluşan mimari karakteri ve yerleşim kurgusu bu proje ile korunmuyor. Bodrum Kalesi bir açık hava müzesi gibidir, bahçedeki antik kalıntılar, sualtından çıkan arkeolojik eserler, ağaçlar, yöre bitkileri, kayrak taşı patikalar, hayvanlar, insan ölçeğindeki küçük yapıları ile samimi bir Akdeniz yerleşkesidir. Biraz yapılar içindeki sergileri gezersiniz, biraz bahçeye çıkar ağaçları bitkileri hissedersiniz, denizi ve Bodrum’u seyredersiniz, biraz açık sergileme alanlarındaki eserleri incelersiniz sonra bu kentin zenginliğini düşünürsünüz. Bu çeşitlilik bir değerdir, niteliktir. Yok edilmemelidir.

Projede önerilen binalar bugünkü binalardan çok daha büyük ve yüksek. Kale surlarını aşmakta ve Bodrum’un simgesi Bodrum Kalesi’nin siluetini bozmakta. Kale içine, Bodrum’un her yerinden görünebilir yapılar inşa edilmek isteniyor. Unesco Dünya Mirası aday listesine girmiş bir anıt esere bu yapılmamalı. Bu mümkün olmamalı.

Dünyanın 7 sualtı arkeoloji müzesinden biri Bodrum Kalesi’nde, sergilenen batıklar son derece kıymetli. Deniz ticaretinin tarihini bizlere aktaran Uluburun Batığı replikası ve gemi yapım tekniğini gösteren Bizans dönemine ait tekne maketi eğitici yönleri göz ardı edilerek ortadan kaldırılıyor. Yeni projede tüm sualtı arkeolojisi ile ilgili eserler ve batıklar tek bir mekanda toplanmış, bu ziyaretçiler açısından olumsuz bir yaklaşım çünkü bu kadar yoğun bir salonda insanların ilgileri dağılır, sıkılırlar.

Kalenin restorasyona, bakıma, onarıma ihtiyacı olduğu, altyapı sorunlarının giderilmesi gerektiği ve müze yapıların iyileştirmeye ihtiyacı olduğu doğru. Sergilerin, sergileme elemanlarının güncellenmesi de gerekmekte. Bunların hepsi Kale kapanmadan ve Müze yıkılmadan yapılabilir. Bizim temel isteğimiz: Kale kapanmasın, müze yıkılmasın, sergi düzenleri korunsun ve eserler aynı yerlerinde kalacak şekilde sergiler de revize edilsin.

Projenin Kent Konseyi toplantısındaki sunumunda, buraya 2 amfora daha gelirse koyacak yer olmadığı anlaşıldı. Bu projenin geleceğe yönelik bir potansiyeli yok. Kalenin içinde yer sıkıntısı var, uyulması zorunlu tasarımı kısıtlayıcı pek çok etken var. O zaman niçin yeni müzeyi kalenin içinde planlıyoruz? Bunu en baştan sorgulamalıyız.

Eğer bir yıkım soz konusu ise, kale içinde yeni inşaat yapılmasın. Kaledeki müze yükü hafifletilerek, sembolik bir ölçekte tutulabilir ama yeni müze kale dışında başka bir alanda inşa edilmek zorunda. İmar planında Bodrum merkezde 2 tane müze yeri ayrılmış, bunlar yeni müze için değerlendirilebilir. Kentin değişik köşelerine yayılmış küçük veya orta büyüklükteki müze yapıları kenti ziyaretçiler için daha da cazip kılacaktır.”

 “KALE’NİN RESTORASYONUNA EVET, MÜZENIN YIKIMINA VE YENİ MÜZE İNŞAATINA HAYIR”

Bodrum Kale Platformu toplantısında, Bodrum Kent Konseyi yürütme kurulu üyesi Mehmet Çilsal ise “04 Ekim’de toplanan Bodrum Kent Konseyi Yürütme Kurulu oy birliği ile, söz konusu proje ile ilgili kararını verdi. Bodrum Mimarlar Odası’nın ve serbest arkeologların da katkıları ile hazırlanan “evet ve hayır”ları da içeren rapordan yola çıkarak, kalenin bakım ve onarıma ihtiyacı olduğunu, ancak yıkım ve yeni yapımlara şu süreçte gerek olmadığını, kalenin iki yıl gibi uzun bir zaman kapalı kalmasının aynı zamanda Bodrum ekonomisine de zarar getireceği konusunda oy birliği ile karar aldık. Bodrum’da yeni bir müzeye, hatta bir kaç müzeye ihtiyacımız var. Ancak, Kale’nin dışında bir yerde inşa edilsin istiyoruz.  “Bodrum Kale Platformu”nun bileşenleri zaten çoğunlukla konseyimizin de bileşenleri. Dolayısı ile, dönem dönem konseyin çatısı altında, dönem dönem platformun çağrısı ve çatısı altında, ya da bağımsız olarak ama hep birlikte ortaklaştığımız bu konuda çalışmalarımızı sürdüreceğiz.” dedi.

BODRUM KALE PLATFORMU’NA BİR DESTEK DAHA

Geçtiğimiz günlerde, Bodrum Çevre Platformu’nun daveti ile gerçekleşen bir diğer toplantıda da, TMMOB İKK, İnşaat Mühendisleri Odası, EğitimSen, Birleşik Haziran HAreketi, SMMMM, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, Emep bir araya gelerek;